Lesbrief - Laat je tanden zien

In deze lesbrief staat het voorbereidings- en verwerkingsmateriaal voor op school bij de les 'Laat je tanden zien' voor groep 3 en 4.

Ontdek de verschillende gebitten van mens en dier

Elk kind heeft te maken met 'wisselen'. Je krijgt een blijvend gebit. Maar wist je dat dieren ook vaak ‘wisselen’? Je gebit is van levensbelang. Maar waarom zijn tanden en kiezen zo verschillend van vorm: scherp en puntig of juist plat?

Aan de hand van dierenkaken van onder andere een paard, een leeuw, een schaap en een haai ontdek je de verschillende functies van het gebit. Vervolgens maak je opdrachten waarbij je werkt met echte dierenkaken en -tanden.. Natuurlijk bestudeer je ook je eigen gebit.

Lesdoel

Na deze museumles ken je de verschillende soorten tanden en kiezen en functies van het gebit.

Deze les sluit aan bij:

Kerndoel 40 en 41 - Oriëntatie op jezelf en de wereld > Natuur en techniek

En op duurzame ontwikkelingsdoel:

SDG 3

Bijna alle kinderen hebben wel een of meer tanden gewisseld. Ze willen daar vast graag over vertellen. Zouden dieren ook hun tanden wisselen?

Gaan de kinderen weleens naar de tandarts? Waarom is het goed naar de tandarts te gaan? In een kringgesprek zouden deze onderwerpen aan bod kunnen komen.

Een filmpje dat goed aansluit bij het onderwerp

Liedje

Vergeet niet uw camera mee te nemen om de ervaringen van de leerlingen vast te leggen!

In een speciaal voorbereide zaal gaan de leerlingen beginnen met het zelf goed bekijken van verschillende van tanden en kiezen. Bij welk dier hoort die tand? Of is hij van een mens? Welke functie zou hij hebben? Voor welk soort voedsel zou hij het meest geschikt zijn? Welke tand is het meest gevaarlijk? Zo ontdekken de leerlingen dat er verschillende soorten tanden zijn en dat die verschillen functioneel zijn.

Verschillen tussen planteneters, vleeseters en alleseters

In het klassengesprek dat er op volgt, leren ze aan de hand van schedels van planteneters en vleeseters nog beter de verschillen tussen de diverse gebitten kennen. Hun eigen gebit is natuurlijk een goed voorbeeld van het gebit van een alleseter. Hoe zit dat gebit precies in elkaar? Hoeveel tanden en kiezen hebben mensen? Hoe komt het dat de tanden in je melkgebit los gaan zitten? Hoe verzorg je je gebit precies? Naast eten gebruik je je tanden ook om gevoelens te tonen. Ook dieren doen dat.

Zelf onderzoeken

Bij de 4 verschillende opdrachten die de leerlingen vervolgens in groepjes gaan uitvoeren ontdekken de leerlingen nog veel meer over de diverse tanden en hun functies. Hoe ziet hun eigen gebit er eigenlijk precies uit? Weten ze na onderzoek aan tanden in echte schedels welk eten dit dier gegeten moet hebben? Is het duidelijk welke emotie een dier uitdrukt als hij z’n tanden laat zien? Kunnen de kinderen die emotie nadoen? Krijgen de leerlingen in de dierenwinkel de juiste verzorgingsproducten voor hun huisdier?

Natuurlijk wil de lesgever graag horen wat de leerlingen allemaal hebben ontdekt in hun opdrachtenronde.

Tot slot krijgen de leerlingen nog een paar heel bijzondere tanden te zien.

De kleurplaat waarop ze hun eigen tanden hebben ingekleurd mag natuurlijk mee naar huis.

Natuurlijk mogen er foto’s gemaakt worden.

Ideeën om de les te verwerken

Tijdens de Museonles hebben de kinderen emoties van dieren nagedaan en bij elkaar proberen te raden. Dit kan ook nog verder uitgewerkt worden.

Er zijn bijvoorbeeld veel spreekwoorden over tanden en kiezen. (met lange tanden eten, je tanden laten zien, ergens je tanden in zetten, je met hand en tand verzetten, op je tandvlees lopen, met je mond vol tanden staan). Laat de kinderen de spreekwoorden uitbeelden. Wat betekenen die precies?
Beeld een dier uit en laat de andere kinderen raden welk dier het is.
Doosjes of potjes versieren om de melktandjes te bewaren
Plaatjes zoeken in tijdschriften en soort bij soort leggen of laten opplakken.
Diverse etenswaren. Welke zijn goed voor je tanden? Welke niet?
Eten voor huisdieren.
Plaatjes van vleeseters, planteneters en/of alleseters.
Een vleeseter/planteneter knutselen van recyclemateriaal.

Wisselen bij dieren

Weten de leerlingen dat zij niet de enigen zijn die hun tanden wisselen? Veel dieren doen dat ook! Kijk maar hieronder.

Hond

Net als mensen hebben honden een melkgebit en een blijvend gebit. Puppy's worden geboren zonder tanden, maar na 2 tot 4 weken komen de melktanden door. Als een puppy ongeveer 7 maanden oud is, heeft hij al een compleet blijvend gebit. Ook katten en paarden hebben eerst een melkgebit en krijgen daarna pas hun blijvend gebit.

Haai

Haaien hebben heel veel tanden, die in rijen achter elkaar staan. Als een tand uit de voorste rij afbreekt, dan wordt deze vervangen door een nieuwe tand uit de rij daarachter. Deze schuift dan een plaatsje naar voren. Sommige haaien hebben wel drie of vier rijen reservetanden. Je zult dus nooit een haai zonder tanden zien!

Olifant

Een olifant verslijt in zijn leven heel wat kiezen. Aan het begin van zijn leven heeft een olifant in elke kaakhelft zes kiezen. Met zijn kiezen vermaalt hij soms wel 200 kilo gras, takken, bladeren en schors per dag. De eerste kies in het rijtje wordt hierbij het meest gebruikt. Deze kies slijt dus heel snel. De andere kiezen schuiven langzaam naar voren. Erachteraan komt weer een nieuwe kies.

Krokodil

Botte of gebroken tanden zijn voor krokodillen geen probleem, want zij gaan hun hele leven door met tanden wisselen. Op sommige plekken komt wel twee of drie keer per jaar een nieuwe tand door.

Meer informatie over tanden? Kijk dan eens op onderstaande sites.

Boeken

Vivian den Hollander en Dagmar Stam: ‘Apenbillen en wiebeltanden.’
Hilda Algra: ‘De wisseltante.’
Marita de Sterck: ‘Grote tanden.’