Introductie
Tijdens de les ‘Kind in Oorlog’ verdiept elke leerling zich met behulp van een werkblad in het verhaal van één kind die de oorlog heeft meegemaakt.
In deze lesbrief vindt u voorbereidings- en verwerkingsmateriaal voor op school bij de les ‘Kind in Oorlog’ voor groep 7 en 8 en een lesbeschrijving.
Het behandelen van het voorbereidingsmateriaal is essentieel indien de leerlingen nog geen enkele kennis hebben van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. De verwerkingsopdrachten bieden de mogelijkheid de leerlingen op een creatieve wijze dieper te laten nadenken over wat zij in het Museon hebben geleerd.
Voorbereiding
Om ervoor te zorgen dat de leerlingen de opdrachten kunnen maken is het belangrijk dat zij al enige kennis hebben van de Tweede Wereldoorlog en een aantal begrippen kennen. Hieronder vindt u links naar enkele video’s die een goede introductie bieden op de Tweede Wereldoorlog en hoe deze door kinderen ervaren werd. Hier vindt u deze links met een korte beschrijving van de inhoud. De achtergrondinformatie en het authentieke beeldmateriaal uit de filmpjes zullen de leerlingen helpen de verhalen en voorwerpen waarmee zij tijdens de les in aanraking zullen komen in context te plaatsen.
Nederland in de Tweede Wereldoorlog (15 minuten)
Deze aflevering van HistoClips legt uit hoe de Tweede Wereldoorlog in Nederland begon en wat voor gevolgen de oorlog had voor het dagelijks leven in Nederland.
De oorlog in Nederlands-Indië
Dit filmpje verhaalt kort over de aanloop naar de oorlog in Nederlands-Indië en stipt hiernaast het racisme en de ongelijkheid aldaar aan.
Oorlogskind 1940-1945 - Kinderen in de Tweede Wereldoorlog (10 minuten)
Dit is een compilatie van historische filmbeelden van verschillende kinderen tijdens verschillende fases gedurende de Tweede Wereldoorlog.
Bij dit filmpje wordt geen geschreven of gesproken uitleg gegeven, daarom vindt u hier een beschrijving van de beelden zodat u een begeleidend verhaal aan de leerlingen kunt vertellen.
De opkomst van de NSB (2 minuten)
In dit korte filmpje wordt duidelijk uitgelegd wat de Nationaal Socialistische Beweging precies was en waarom veel Nederlanders aanhanger werden van deze partij.
De serie ’13 in de oorlog’ (ca. 20 minuten per aflevering)
De serie ’13 in de oorlog’ verhaalt in dertien afleveringen over allerlei aspecten van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog vanuit het perspectief van een kind van dertien jaar. Afleveringen 1, 6, 7 en 10 sluiten goed aan op het programma in het museum.
In het Museon
Na een korte introductie verdiept elke leerling zich in het verhaal van één kind op zijn persoonlijke reis door de oorlog, waarbij de persoonlijke voorwerpen en foto’s van dit kind centraal staan. Zij doen dit aan de hand van werkbladen die de hen stimuleren zich in te leven in de situatie van ‘hun’ kind en de wereld waarin hij of zij leefde. Voor ieder van de 35 verhalen in de tentoonstelling is een apart werkblad opgesteld. De leerlingen werken dus ieder zelfstandig aan hun werkblad waardoor ze zich volledig verdiepen in het verhaal van ‘hun kind’.
Ieder werkblad bestaat uit drie onderdelen:
1. Het verhaal over het kind tijdens de oorlog verteld, waarna de leerlingen een leesvraag maken.
2. Vragen en opdrachten die betrekking hebben tot gebeurtenissen uit het leven van ‘hun’ kind tijdens de oorlog. Hierbij spelen de authentieke voorwerpen en foto’s een belangrijke rol. De vragen zetten de leerling ertoe aan zich in te leven in de situatie van ‘hun’ kind en de wereld waarin hij of zij leefde. Omdat de kinderen de oorlog meemaakten in verschillende steden, landen en zelfs werelddelen heeft de les een mondiaal perspectief.
3. Themavragen waarmee de leerlingen ook andere kinderen uit de tentoonstelling tegenkomen. De thema’s zijn afgeleid van belangrijke aspecten, objecten of gebeurtenissen uit het leven van het desbetreffende kind tijdens de oorlog. Vervolgens wordt gekeken hoe dit thema terugkomt in andere verhalen van de oorlog.
In het laatste deel van de les vertellen de leerlingen hoe hun kind de oorlog had ervaren, wat zij hier zelf van geleerd hebben en ontstaat er een gesprek: wat heeft jouw kind meegemaakt? Ook wordt het geleerde geplaatst in de hedendaagse context: wat ervaren de kinderen die nu in oorlogsgebieden leven, of hoe is het voor oorlogsvluchtelingen in Nederland en hoe kunnen wij vluchtelingkinderen helpen?
Verwerking
Tijdens de Museonles hebben de leerlingen kennis gemaakt met kinderen die in oorlog leefden en de keuzes waar zij voor hebben gestaan. Hieronder vindt u een korte beschrijving van aantal verwerkingsopdrachten die de leerlingen op school of op vergelijkbare wijze thuis kunnen uitvoeren na de les ‘Kind in Oorlog’ in het Museon te hebben gevolgd. De volledige opdrachten zijn hier te vinden.
De resultaten van de verwerkingsopdrachten kunnen vervolgens door de leerlingen aan de klas worden gepresenteerd. Leerlingen ontdekken zo het verhaal over de oorlog van verschillende kanten waarna een gesprek of discussie kan ontstaan.
Hier is voor u als leerkracht een lijst bijgevoegd waar de kinderen in oorlog op basis van hun verhaal gegroepeerd zijn. Deze lijst kan helpen bij het aanwijzen van de leerlingen die het resultaat van hun verwerkingsopdracht zullen presenteren.
OPDRACHTEN
Een eigen laatje
De verhalen van de kinderen in de tentoonstelling werden verteld in laatjes. Bij deze opdracht maken de leerlingen hun eigen laatje over hun leven of het leven van een vluchteling van nu.
Klassikale discussie: gevlucht uit Syrië
Veel van de kinderen in de tentoonstelling moesten vluchten tijdens de oorlog. Dit opdrachtenblad met bijbehorend filmpje van een Syrische vluchteling helpt leerlingen een beeld te vormen van hoe het is om anno nu te moeten vluchten. Het antwoordenblad vindt u hier.
Gedicht over een kind in oorlog
Bij deze opdracht schrijven de leerlingen zelf een gedicht over ‘hun’ kind in oorlog uit de tentoonstelling.
Dichtvorm ‘het elfje’
https://nl.wikipedia.org/wiki/Elfje_(gedicht)
Tekening over een kind in oorlog
Tekenen was voor veel kinderen uit de tentoonstelling een manier om hun verleden te verwerken of zelfs een manier om te overleven. Bij deze opdracht maken de kinderen een tekening van een gebeurtenis uit het leven van het kind dat zij bestudeerd hebben dat het meeste indruk op hen heeft gemaakt.
Links
