Ontdek prehistorisch Den Haag
In deze lesbrief staat het voorbereidings- en verwerkingsmateriaal voor op school bij de les 'Aan de slag als archeoloog' voor groep 5 en 6.
Overal in de grond vind je resten van vroeger. Ook in Den Haag. Bij een opgraving in Ypenburg ontdekten archeologen een plek waar 5500 jaar geleden steentijdmensen woonden. Ze vonden potscherven, werktuigen, visgraatjes en zaadjes. Deze vondsten geven antwoord op vragen als: hoe woonden deze mensen, hoe oud werden ze, wat aten ze, welke kleding droegen ze?
In de les ontdek je hoe archeologen werken en wat we daardoor weten over vroeger. Met je team maak je opdrachten en verzamel je puzzelstukken. Samen met de klas maak je een grote puzzel die laat zien hoe het leven eruit zag tijdens de Haagse prehistorie.
Lesdoel
Aan de hand van vondsten van een opgraving in Den Haag krijg je inzicht in het werk van een archeoloog en het leven tijdens de prehistorie in Den Haag.
Deze les sluit aan op:
Kerndoel 51 - Oriëntatie op jezelf en de wereld > Tijd
En op duurzaam ontwikkelingsdoel:
SDG 11
Deze les is ook aan te vragen via de Cultuurschakel.
Waar nu de moderne Haagse woonwijk Ypenburg ligt, was 5500 jaar geleden een kustgebied met lage duinen, beekjes, bossen, moerassen, strand en zee.
In de vroegste periode van de prehistorie leefden de mensen als jager-verzamelaars. Ze jaagden met speren en later ook met pijl en boog op wilde dieren zoals rendieren, herten en zwijnen. Daarnaast verzamelden ze noten, vruchten, eetbare planten, knollen en wortels uit de omgeving. Ze woonden niet op één vaste plek, maar trokken met hun tenten achter de dieren waarop ze jaagden aan.
Op de duinen vestigden zich in de steentijd kleine groepjes mensen. Zij waren de eerste echte bewoners van dit gebied. Deze eerste kustbewoners leefden vooral van de jacht op herten en wilde zwijnen. Ze verzamelden planten, vruchten en noten, maar ze hielden ook koeien en varkens en hadden akkertjes. Ze waren dus jager-verzamelaars én boer.
Ontdek hier meer informatie over de eerste kustbewoners, archeologen en de prehistorie.
We weten zoveel over de eerste kustbewoners door het werk van archeologen. Zij hebben de voorwerpen van de eerste kustbewoners opgegraven. Door die voorwerpen kunnen we nu iets vertellen over hun leven.
Tijdens de les 'Aan de slag als archeoloog' in het Museon komen de leerlingen van alles te weten over archeologie en de prehistorie.
De les begint met een stukje van de opgraving in Ypenburg. Na een kleine inleiding gaan de leerlingen zelf aan de slag om oude voorwerpen op te graven. Samen met de museumdocent gaan jullie kijken wat die voorwerpen zijn en wat ze vertellen over de eerste kustbewoners.
Daarna gaan de leerlingen in groepjes onderzoek doen in de verschillende laboratoria. Hoe groot waren kinderen in de prehistorie en hoe groot ben je zelf? Herken je onder de microscoop de verschillende zaden? Welke scherven passen precies in elkaar? Per laboratorium verdien je met je groepje een aantal puzzelstukken.
Aan het eind van de les is de puzzel compleet en gaan we deze met z'n allen bekijken. Wat hebben de leerlingen allemaal ontdekt over het leven van de eerste kustbewoners?
Bezoek een archeologische opgraving
Het zelf bezoeken van een echte archeologische opgraving is een leuke manier van verwerking van de museumles. Bijvoorbeeld via de afdeling Archeologie van de gemeente Den Haag kunt u informeren of er op dit moment opgravingen bezig zijn en of er een mogelijkheid tot bezoek hiervan is. Zo zien de leerlingen hoe archeologen in het veld aan het werk zijn en hoe het er op een archeologische opgraving aan toe gaat.
Presentator Chris Zegers trekt in 'Achter de scherven van archeologie' door Den Haag langs verschillende opgravingen. In deze film laat hij zien hoe de afdeling Archeologie van de gemeente Den Haag 6000 jaar stadsgeschiedenis onderzoekt, opgraaft, restaureert, bewaart en op straat zichtbaar maakt.
http://archeogidsen.nl/Kinderboeken-archeologie
Deze link geeft u tips voor kinder- en jeugdboeken, van algemene boeken over archeologie voor verschillende leeftijden tot boeken over verschillende archeologische perioden: van steentijd tot Middeleeuwen.
http://archeoloogindeklas.nl/
Bij deze link vindt u informatie over een archeoloog in de klas.
http://archeoloogindeklas.nl/archeos/de-archeologie-van-nederland
Hier vindt u verdere informatie over archeologie in Nederland.